Ruiny Fabryki Zbrojeniowej
Bydgoszcz
Kwiecień 2009.
Fabryka amunicji DFAG BROMBRERG – stan obecny – tworzona jest w tym miejscu ścieżka dydaktyczna
Hitlerowska fabryka amunicji D.A.G-Fabrik Bromberg to były niemiecki zakład produkcji prochu i amunicji. Powstał na początku II Wojny Światowej w południowo-wschodniej części Bydgoszczy.
W szczytowym okresie rozwoju zatrudniał tysiące bydgoszczan oraz jeńców i pracowników przymusowych z całej okupowanej Europy. Związki chemiczne stosowane w produkcji nitrogliceryny bardzo niekorzystnie odbijały się na zdrowiu pracowników. Do dziś pozostały na ścianach baraków napisy w różnych językach. Informują o tragicznym losie pracujących tu robotników.
Nadzór stanowiła niemiecka kadra naukowo-techniczna.
Budowa trwała od jesieni 1939 do stycznia 1945 roku. Strefa była całkowicie niezależna. Posiadała własną kotłownię, ujęcie wody oraz bocznice kolejowe z rampami i budynkami magazynowymi. Produkcję uruchomiono w 1942 roku i kontynuowano do stycznia 1945. Do ostatnich dni wojny inwestycja nie została jednak ostatecznie ukończona
Fabryka produkowała szeroki asortyment materiałów wybuchowych. Był to drugi co do wielkości zakład produkujący amunicję dla potrzeb hitlerowskiej machiny wojennej. Wytwarzano tu głównie proch, nitrocelulozę i nitroglicerynę.
Po wyzwoleniu Bydgoszczy w 1945 roku niemal całe wyposażenie oraz park maszynowy zostało zdemontowane. Podobnie jak z innych
tego typu zakładów maszyny zostały wywiezione do Związku Radzieckiego. Z pierwotnej zabudowy zachowało się w stanie prawie nienaruszonym kilkaset murowanych budynków produkcyjnych, magazynowych i administracyjnych. Ocalały również elementy instalacji wodnej, układy przesyłowe energii elektrycznej
oraz pary technologicznej. Poza tym w dobrym stanie technicznym są dawne wartownie, budynki socjalne i mosty. Na terenie znajduje się oprócz tego sieć schronów i ukryć przeciwlotniczych. Wśród byłych pracowników zakładu krążyły opowieści o kilometrowych podziemnych tunelach łączących ten obiekt z różnymi miejscami w centrum Bydgoszczy.
Planuje się udostępnienie dla turystów strefy NGL- Betrieb stanowiącej
około 10% całej fabryki. Znajdują się tu betonowe budynki produkcyjne. Połączone są rozbudowaną siecią podziemnych i naziemnych tuneli. Łączą one w jeden kompleks większość budowli. Poza zabezpieczeniem przebiegających w nich rurociągów, tunele umożliwiały szybką i bezpieczną komunikację pomiędzy
budynkami. W dwóch ciągach produkcyjnych znajdują się cztery niezależne poziomy tuneli. Ich łączna długość wynosi 1825 metrów. Charakteryzuje je zróżnicowana długość i gabaryty. Ze względów historycznych strefa ma ogromną wartość poznawczą, edukacyjną i turystyczną. Jest to unikatowy w skali Polski i całej Europy, przykład zachowanej fabryki zbrojeniowej z pierwszej połowy XX wieku.
Obiekt znajduje się na terenie obecnego „Zachemu”. Cały teren jest
odgrodzony i patrolowany przez służby ochrony . Dzięki temu nie mają tu wstępu niezorganizowani poszukiwacze przygód. Przez minione 65 lat bardzo rozrósł się las zasadzony tu w celach maskujących.
Galeria zdjęć nadesłanych.
|
26.07.2010.